Introductie – Ontdek je Innerlijke Drijver
Naast het deel in mij wat ik de Bescheidene noemde, huist er ook een deel in mij dat nooit kan stilzitten. Ik noem dit deel van mezelf “De Drijver”.
De Drijver is ook een acteur die nog een rol speelt in een oude film: mijn verleden. Deze week heb ik als regisseur de rol van deze acteur onder de loep genomen en onderzocht waarom De Drijver in mijn leven was gekomen.
Het is belangrijk om te begrijpen dat achter elk gedrag dat we vertonen een motivatie zit. Wat was de reden achter het gedrag van De Drijver in mij?
Stilzitten als Gevaar – Waarom Mijn Innerlijke Drijver Altijd Actief Is
De Drijver is een deel van mij dat altijd heel nadrukkelijk aanwezig is geweest. Stilzitten zag hij als gevaar, want stilzitten betekende opgemerkt worden en veroordeeld worden. Alles wat ik deed moest meteen af en zo snel mogelijk, want als ik dat niet deed, zou ik in de problemen komen.
In mijn lichaam ervaarde ik de Drijver als iemand die continu “achter mijn hielen” aanzat. Stilzitten voelde heel oncomfortabel. Als iemand me iets vroeg, hetzij om hulp of iets anders, dacht ik meteen: Oké, hoe ga ik dit zo snel mogelijk uitvoeren? De partij die om hulp vroeg kon ik immers niet teleurstellen door te wachten. Nee, het moest nu en meteen gedaan worden.
Maar er waren ook dingen die ik van mezelf moest doen, die zo snel mogelijk moesten gebeuren. Geduld was er niet bij. Alles moest meteen en snel. Terwijl ik bezig was, was mijn hoofd al bezig met toekomstige dingen die ook nog moesten gebeuren. Stilzitten voelde als stilstand en falen. Mijn lichaam stond altijd in de “doe” stand. Ik was altijd “aan”.
Er was altijd wel iets in mijn hoofd aanwezig dat me herinnerde aan wat ik allemaal nog moest doen en niet kon wachten. Alles moest altijd meteen en nu van mezelf. Uitstel was nooit een optie, want dan zou ik de anderen teleurstellen die bepaalde verwachtingen van mij hadden. Diep van binnen wist ik dat dit niet waar was, maar de drang om toch door te gaan totdat alles “af” was, was veels te sterk aanwezig.
Onrust en Chaos in Mijn Hoofd
In mijn hoofd was het altijd druk en chaotisch. Het was alsof mijn lichaam in een continue staat van overleven stond. Vooral op het werk voelde stilzitten als lui en laks. Alles wat me gevraagd werd moest zo snel mogelijk. Maar door dat alles zo snel te willen, maakte ik ook regelmatig fouten doordat ik dingen over het hoofd zag of vergat. En dat voedde weer mijn innerlijke criticus die zei: “Zie je wel, je kan er niks van!” “Wat zullen ze wel niet weer van je denken!”
Toch kon ik niet rustig aan doen. Ik kon niet rustig denken of relativeren; alles moest vlug. In de praktijk leverde dit alleen maar heel veel stress en onrust op. ‘s Nachts kon ik moeilijk de slaap vatten en lag ik iedere nacht urenlang wakker, te piekeren en te overdenken wat er allemaal nog moest gebeuren. Maar ik lag ook wakker van al de fouten die ik had gemaakt en dingen die ik vergeten was en pas ‘s nachts plotseling herinnerde.
Waarom had ik zoveel moeite met stilzitten en moest alles altijd zo snel en meteen? Was het een gewoonte? Ik deed het altijd zonder erbij na te denken. Het enige wat ik voelde was een gevoel van onrust in mijn lichaam. Een opgejaagd gevoel van: “Het moet nu meteen.”
Het Effect van Stilstaan – Controle, Veiligheid en Angst voor het Onbekende
Stilstaan gaf onrust. Wanneer ik dat deed, was het net alsof er een stem in mijn hoofd zei:
“Schiet op, dit moet je nu meteen doen want dit en dat moet ook nog en denk je hier ook aan?” Het ging maar door, dag en nacht. Ik kreeg geen rust eer ik het gevoel had dat alles gedaan was wat moest gebeuren.
Alles gedaan hebben gaf me een gevoel van veiligheid in de zin van controle: met alles gedaan te hebben had ik het gevoel de controle te hebben en te houden over mijn omstandigheden. Stilzitten of stilstaan voelde als het verliezen van controle, omdat dan “iets niet afgehandeld” zou zijn. Ik wilde alle touwtjes zelf in handen houden. Hoe deed ik dat? Juist door alles zo snel mogelijk te doen zodat ik ook zelf de uitkomst kon bepalen. Zo had ik het gevoel de situatie onder controle te hebben. Want controle is veiligheid.
Uitkomst is voorspelbaarheid. Gezien ik bang was voor het onbekende, was mijn houvast zoveel mogelijk alles zelf in mijn leven te kunnen beheren. Dus in alles wat ik deed, wilde ik zo snel mogelijk de uitkomst weten. Dan was ik voorbereid en voelde ik me veilig. Het was een behoefte om alles onder controle te houden want dan kon ik zelf de uitkomst bepalen.
Toen ik dat inzicht kreeg, werd het duidelijk waarom de Drijver altijd zo nadrukkelijk aanwezig was in mijn leven. De Drijver wou controle hebben over de toekomst. Daarom bedacht hij altijd tevoren al wat er moest gebeuren om een uitkomst te krijgen die hij kon voorspellen. Gezien hij het onbekende associeerde met gevaar, wilde hij overal grip op houden. Hij wilde alles van tevoren weten; dit gaf hem het gevoel van veiligheid.
Terugblik op Mijn Jeugd – Hoe Trauma Mijn Drijver Vormde
Terugkijkend op mijn jeugd, opgevoed in een narcistische omgeving, is het logisch waarom de Drijver die rol op zich had genomen. Hij had een beschermende rol. Hij wilde mij behoeden van situaties die potentieel gevaarlijk waren. In het onbekende kon van alles gebeuren waar hij geen grip op had en me zwaar in de problemen zou kunnen brengen.
Hij was gefocust op toekomstig gevaar en continu op zijn hoede, want mijn stiefmoeder was onvoorspelbaar. Maar naast de behoefte aan controle was ook zijn motivatie: het tevreden houden van anderen. Hij dacht: “Als ik alles doe wat me gevraagd wordt en ik doe dat meteen, dan krijg ik waardering en blijf ik uit de problemen. Dan zien ze mijn waarde en krijg ik erkenning.”
Om alles op te sommen had de Drijver drie drijfveren voor zijn opgejaagde gedrag:
- Angst voor het onbekende
- Controle willen hebben
- Anderen tevredenstellen voor erkenning
Net zoals de Bescheidene was dit deel van mij in deze rol gekropen om me als kind vroeger uit de problemen te houden door mijn narcistische stiefmoeder zoveel mogelijk tevreden te stellen, zodat ze me met rust liet en hopelijk ging waarderen.
Automatisch Patroon Doorbreken – Hoe De Drijver Je Nog Steeds Beïnvloedt
Ook jaagde hij me op omdat hij bang was dat, als ik niet snel genoeg zou doen wat er gevraagd werd, de andere partij boos zou worden. De Drijver was bang voor conflict.
Gezien ook dit deel “De Drijver” nog in het verleden leefde, die oude film, bleef hij hetzelfde gedrag vertonen al was het “gevaar” al lang niet meer daar. Het was een automatisch proces geworden dat zich herhaalde op het moment dat het geconfronteerd werd met dezelfde situaties zoals in het verleden.
Alleen was het niet meer mijn stiefmoeder die me iets vroeg te doen, maar mijn baas, vrienden, buren, bekenden en ook mezelf. De Drijver was gefocust op het tevredenstellen van anderen in de hoop op erkenning en hij wou controle houden over uitkomsten, net zoals in mijn jeugd. Hij nam iets waar en iets in mij handelde automatisch. Meteen kwam dan het opgejaagde gevoel van: “Het moet nu meteen en snel want anders…”
De Drijver als Navigator – Van Stress Naar Innerlijke Gids
Pas op het moment dat ik dat inzag, dat oude patroon dat zich onbewust herhaalde, toen kon ik pas mijn gedrag veranderen. Dat betekende De Drijver een nieuwe rol te geven: de Navigator. Dit deel van mij bleek meerdere talenten te hebben dan me alleen op te jagen!
Voor het eerst voelde ik dat zijn energie niet alleen stress bij me veroorzaakte, maar hij kon me ook gidsen. De Drijver keek niet langer angstig naar het onbekende, maar wees me de weg vooruit. Hij werd mijn Navigator.
De talenten van De Drijver waren dat hij heel goed vooruit kon kijken en toekomstgericht was. De Navigator zou dat ook doen, maar niet langer uit angst voor het onbekende en het tevredenstellen van anderen. Want angst was oorspronkelijk zijn drijfveer.
Natuurlijk zou de Drijver niet zomaar zijn rol opgeven. Want in zijn wereld was de angst nog steeds reëel. Hij zag mij, net zoals de andere acteur de Bescheidene, nog steeds als dat kind dat gebukt ging onder het regime van zijn narcistische stiefmoeder. Hij zou er alles aan doen om dat kind te beschermen en zijn taak hierin was om iedereen waarvan hij dacht dat het kind afhankelijk was tevreden te houden. Door alles te doen wat er gevraagd werd, zo snel mogelijk.
Mijn taak als regisseur van mijn film, mijn leven, was om de Drijver een nieuwe rol te geven als Navigator. Maar om de Drijver zichzelf in deze nieuwe rol te laten zien, moest ik hem eerst overtuigen dat het gevaar waarvoor hij probeerde te behoeden als kind, verdwenen was. Het verleden was dan weliswaar voorbij, maar niet in de ogen van de Drijver. Hij zat er nog middenin.
Compassie en begrip
Compassie en begrip voor de Drijver was nodig om hem gezien en begrepen te laten voelen. Nadat ik ontdekte wat de redenen waren voor zijn gedrag, kon ik hem met hele kleine stapjes laten wennen aan zijn nieuwe rol als mijn Navigator. Dit keer mocht hij mij observeren in plaats van ik hem. Ik bracht in kaart wat voor hem gevaarlijk was en hij als een bedreiging zag. Ik ben daar achter gekomen door aandachtig en compassievol naar zijn verhaal te luisteren en hem te verzekeren dat er in hier en nu niets meer zou gebeuren zoals in het verleden.
Hij moest het eerst zelf zien dat er niets zou gebeuren voordat hij me geloofde. Ik nam kleine stappen, zonder enige druk, om de angst langzamerhand weg te nemen bij de Drijver. In plaats van gelijk in de bres te springen als iemand wat van me vroeg, deed ik het pas als het mij uitkwam. Ik zei ook wat vaker: “Nee, daar heb ik nu geen tijd voor” en zei wat vaker dingen tegen mezelf als: “Dat kan morgen ook nog wel of volgende week.”
Stap voor stap liet ik de controle los en de angst iemand anders teleur te stellen of boos te maken. Ik stapte in de rol van zijn beste vriend. Zou ik dat van hem verwachten, dat hij gelijk voor me klaarstond als ik hem iets zou vragen? Zou ik boos of teleurgesteld zijn in hem als hij zegt geen tijd te hebben of een simpele “nee”? Natuurlijk niet. Ik zou het volkomen begrijpen. Maar waarom niet van mezelf? Ik gaf hem de opdracht mij als zijn beste vriend te gaan zien in plaats van iemand waarvan hij goedkeuring dacht nodig te hebben.
Rust en creativiteit
Dat werkte. Niet meteen, maar heel geleidelijk aan verdween de angst naar de achtergrond en ook het opgejaagde gevoel vanbinnen. Het maakte plaats voor rust en creativiteit want ik begon eindelijk rustig de tijd te nemen om dingen te doen. Ook voor een ander. En omdat ik nu veel meer gefocust was op een taak in plaats van tien tegelijk, leverde ik veel betere resultaten en maakte minder tot geen fouten meer. Ook durfde ik nu sneller om hulp te vragen als dingen dreigden vast te lopen.
Vandaag heeft de Drijver de nieuwe rol als mijn Navigator. Natuurlijk is de Drijver nog niet helemaal verdwenen en steekt hij af en toe nog de kop op. Maar het verschil ten opzichte van vroeger is dat ik nu bewust van hem ben. Dan zeg ik: Ben je daar weer? Ik ben je beste vriend, weet je nog? Verwacht je dat van je beste vriend? Al snel keert dan de rust weer terug in mijn hoofd en glimlach ik vanbinnen naar die oude energie uit mijn verleden. Hij bedoelde het nooit kwaad. Hij was er om me te helpen.
Afsluiter – Jouw Eigen Opjager Ontdekken en Stress Doorbreken
Tenslotte een paar vragen aan jou:
Heb jij ook zo’n “opjager” of “drijver” in je zitten? Heb je ook altijd het gevoel dat alles snel moet en dat je nooit nee kan zeggen? Sta je altijd “aan” en is het altijd chaos en onrust in je hoofd? Gaat dat ten koste van je nachtrust?
Weet dat je niet alleen bent. Ik heb jarenlang zo geleefd: onrust in mijn hoofd, opgejaagd, alles tegelijk willen doen en daardoor ook tientallen jaren slaapproblemen. Het werd een vicieuze cirkel, want door het gebrek aan slaap en gejaagdheid maakte ik fouten en vergat een hoop, waardoor de stress en onrust alleen maar toenam. Pas toen ik bewust werd van deze patronen begon ik in te zien waarom dat altijd zo was.
Dit kan jij ook doorbreken. Hoe? Laat me je dat in het kort uitleggen:
De basis waarom je dit doet is omdat je systeem (je brein) onbewust zoekt naar veiligheid, om je comfortabel te houden. Dat je je op een bepaalde manier voelt, is omdat er een behoefte is die om aandacht vraagt. Vraag jezelf dus:
- Waarom voel ik me zo?
- Waarom wil ik dat zo doen?
- Waarom doe ik dat zo?
- Wat zou er gebeuren als ik het niet doe, of anders zou doen?
Associeer jezelf niet met dat deel van jezelf dat zich opgejaagd voelt. In plaats daarvan, probeer dat deel dat je opgejaagd maakt als iets apart van jezelf te zien. Dat is het in feite ook, want dat deel van jezelf leeft vaak nog in een periode waarin het nodig was om dit gedrag te vertonen. Het probeerde je te helpen. Het deed het om je veilig en comfortabel te houden. Toen, in die oude omstandigheden, werkte het.
Veranderde omstandigheden
Maar nu, in je huidige omstandigheden, is alles veranderd. Je zit niet meer in dezelfde situatie als vroeger en nu saboteert dat deel je leven in plaats van te helpen. Dus wat je kan doen is proberen te achterhalen waar dat deel bang voor is door de vragen te stellen die ik hierboven gaf. Dat creëert bewustzijn dat het actief is. Vervolgens kun je die angst verminderen door met hele kleine stapjes dingen te doen waar dat deel bang voor is.
Zeg een keer vaker nee. Zeg wat vaker dat je geen tijd hebt. Laat dingen wat vaker liggen tot de volgende dag of week. Neem meer tijd om dingen te doen. In het begin zal dat heel oncomfortabel voelen en dat is oké. Dat is heel normaal.
Het zal niet direct anders zijn. De angst zal niet zomaar verdwijnen. Het is iets waar je aan zult moeten blijven werken. Ook ik werk daar nog steeds aan en het is zeker niet makkelijk. Maar ik verzeker je dat als je volhoudt, je gaat merken dat je stress veel minder wordt en je meer rust in je hoofd gaat krijgen. Laatste tip: Ga jezelf zien als je eigen beste vriend/vriendin en behandel jezelf alsof je die persoon bent.
Ik ben heel benieuwd naar je ervaringen. Je mag ze in de reacties met me delen.
Photo by Andy Beales en Alexander Andrews op Unsplash
